UE szykuje się do największej czystki w historii. Dotknie niemal każdego
Unia Europejska stoi u progu rewolucyjnej zmiany, która może całkowicie odmienić codzienne życie milionów mieszkańców kontynentu. W ramach nowego rozporządzenia tysiące produktów codziennego użytku będą musiały zniknąć z rynku lub znacząco zmienić swój skład chemiczny. Wszystko przez substancje PFAS, czyli tzw. wieczne chemikalia.
Co zniknie z domów Europejczyków?
Zakaz obejmie szeroką gamę przedmiotów – od nieprzywierających patelni i wodoodpornych kurtek, po impregnaty stosowane w sofach czy dywanach. Dotknie to również opakowań żywności, kosmetyków i wielu innych artykułów codziennego użytku. Wszystkie one zawierają związki perfluoroalkilowe i polifluoroalkilowe (PFAS), które są niezwykle trwałe i praktycznie nie ulegają degradacji.
Czym są PFAS i dlaczego są groźne?
PFAS to grupa ponad 9000 syntetycznych substancji chemicznych, szeroko stosowanych od lat 40. XX wieku. Ze względu na odporność na wodę, tłuszcz i wysokie temperatury znalazły zastosowanie praktycznie wszędzie: od przemysłu lotniczego, przez elektronikę, po tekstylia i kosmetyki. Jednak ta sama trwałość, która czyni je atrakcyjnymi dla przemysłu, jest jednocześnie ich największą wadą. Raz uwolnione do środowiska pozostają w nim na setki, a nawet tysiące lat. Badania naukowe z ostatnich lat pokazały alarmujące dane. PFAS przenikają do organizmu człowieka, przez co zaburzają gospodarkę hormonalną oraz powodują choroby tarczycy, nadciśnienie, problemy z płodnością oraz zwiększone ryzyko niektórych nowotworów. Szczególnie groźne są dla kobiet w ciąży i dzieci, u których mogą prowadzić do zaburzeń rozwojowych i osłabienia odporności.
Przełomowa decyzja UE
Unia Europejska postanowiła podjąć bezprecedensowy krok. Zamiast ograniczać pojedyncze substancje, wprowadzi kompleksowy zakaz całej grupy PFAS. Decyzja jest reakcją na rosnącą presję społeczną i naukowe dowody na skalę skażenia środowiska oraz zagrożenia zdrowotne. UE przewiduje jednak pewne wyjątki od zakazu, zwłaszcza w sektorze medycznym, przemyśle półprzewodników oraz systemach gaśniczych, gdzie PFAS są kluczowe dla bezpieczeństwa i życia ludzi. Każdy wyjątek będzie szczegółowo analizowany pod kątem niezbędności oraz braku dostępnych alternatyw.
Rewolucja przemysłowa i gospodarcza
Planowane zmiany będą ogromnym wyzwaniem dla przemysłu. Firmy będą musiały zainwestować miliardy euro w rozwój bezpiecznych alternatyw. Jednak wielu ekspertów widzi w tym szansę – firmy, które szybko opracują nowe technologie, mogą stać się liderami globalnego rynku. Mimo wysokich kosztów wdrożenia Komisja Europejska szacuje, że długofalowe korzyści ekonomiczne i zdrowotne znacząco przewyższą wydatki. Eliminacja PFAS może przynieść Europie oszczędności rzędu dziesiątek miliardów euro rocznie, dzięki zmniejszeniu kosztów leczenia chorób oraz oczyszczania środowiska.
Kiedy i jak zmieni się życie Europejczyków?
Rozporządzenie ma wejść w życie w 2027 roku, jednak całkowite wycofanie produktów z PFAS potrwa kilka lat. Konsumenci mogą spodziewać się stopniowej zmiany produktów dostępnych na rynku, a z czasem zauważą wzrost popularności bezpieczniejszych i ekologiczniejszych alternatyw. Przed Europą historyczna zmiana, która, choć wymagająca, może znacząco poprawić jakość życia i stan środowiska dla przyszłych pokoleń.
Redaktorka, korektorka, copywriterka. Studentka dziennikarstwa i medioznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim, absolwentka podyplomowej redakcji językowej tekstu na UW. Miłośniczka motoryzacji, podróży, fotografii oraz literatury.
