Masowe kontrole w domach Polaków. Urzędnicy sprawdzą dokumenty sprzed lat

Kontrole w ramach programu „Czyste Powietrze” 

Program „Czyste Powietrze” to ogólnokrajowy projekt mający na celu poprawę jakości powietrza poprzez dofinansowanie termomodernizacji budynków mieszkalnych. Jego beneficjenci mogli otrzymać wsparcie na wymianę źródeł ciepła, ocieplenie domów czy montaż odnawialnych źródeł energii. Jednak z powodu licznych nadużyć program został zawieszony w listopadzie 2023 roku. Wstrzymano przyjmowanie nowych wniosków, ale te, które zostały złożone wcześniej, nadal są rozpatrywane. Teraz przyszła pora na masowe kontrole – urzędnicy mogą zapukać do drzwi beneficjentów i zażądać dokumentów sprzed lat.

Kogo mogą odwiedzić kontrolerzy?

Największe szanse na wizytę mają osoby, które:

• złożyły wniosek i otrzymały dofinansowanie po 22 kwietnia 2023 r., 
• przeprowadziły modernizację budynku, 
• nie zgłosiły likwidacji starego źródła ogrzewania, 
• korzystały z dotacji na podstawie zadeklarowanego dochodu. 

Zgodnie z informacjami opublikowanymi na rządowej stronie programu, kontrole mogą być przeprowadzane na każdym etapie inwestycji – zarówno w trakcie realizacji projektu, jak i przez pięć lat po jego zakończeniu.

Jak wygląda kontrola?

Inspektorzy uprawnieni do kontroli mogą żądać:

• pełnej dokumentacji dotyczącej modernizacji budynku, 
• potwierdzenia likwidacji starego źródła ogrzewania, 
• rachunków i faktur za zakupione materiały i usługi, 
• dowodów na zgodność inwestycji z umową o dofinansowanie. 

Urzędnicy mają również prawo do przeprowadzenia oględzin budynku i sprawdzenia, czy wszystkie prace zostały wykonane zgodnie z deklaracją.

Najczęstsze wykrywane nieprawidłowości

Wzmożone kontrole to efekt licznych nieprawidłowości, które wykryto w ramach programu. Do najczęstszych nadużyć należą:

• brak likwidacji starego źródła ogrzewania – niektórzy beneficjenci wymieniali kocioł na nowoczesny, ale pozostawiali stare urządzenie, co było niezgodne z zasadami programu,
• zaniżanie dochodów – aby otrzymać wyższe dofinansowanie, niektórzy wnioskodawcy podawali niższe dochody niż rzeczywiste, 
• wykorzystanie środków niezgodnie z przeznaczeniem – np. zakup sprzętu, który nie był objęty dotacją. 

Jakie konsekwencje grożą za naruszenie zasad?

Beneficjenci, u których zostaną wykryte nieprawidłowości, muszą liczyć się z surowymi konsekwencjami. W przypadku stwierdzenia naruszenia warunków umowy następuje jej wypowiedzenie i konieczny jest zwrot całej otrzymanej dotacji. Dodatkowo naliczane są odsetki, co może oznaczać zwrot znacznie wyższej kwoty niż pierwotnie otrzymane środki. Warto więc upewnić się, że wszystkie dokumenty są w porządku i że przeprowadzona modernizacja została wykonana zgodnie z zasadami programu.

Jak przygotować się na kontrolę?

W celu uniknięcia problemów osoby, które skorzystały z programu „Czyste Powietrze”, powinny:

• przechowywać dokumentację związaną z inwestycją przez minimum pięć lat, 
• sprawdzić, czy mają wszystkie faktury i rachunki, 
• upewnić się, że stare źródło ogrzewania zostało usunięte, 
• być przygotowane na możliwość oględzin budynku przez inspektorów. 

Masowe kontrole w domach Polaków to odpowiedź na liczne nieprawidłowości w programie „Czyste Powietrze”. Beneficjenci muszą przygotować się na konieczność okazania dokumentów sprzed nawet pięciu lat, a w przypadku wykrycia nadużyć grozi zwrot dotacji wraz z odsetkami. Jeśli skorzystałeś z programu – upewnij się, że masz wszystkie wymagane dokumenty, aby uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji.