Do 64 tys. zł dla emerytów. Kto i kiedy otrzyma pieniądze od ZUS?

Wyrok TK z 4 czerwca 2024 r. – dlaczego jest przełomowy?

Trybunał Konstytucyjny w wyroku SK 140/20 uznał, że osoby przechodzące na wcześniejszą emeryturę przed 2013 r. były niesłusznie poszkodowane. Problem dotyczył przepisów, na podstawie których pomniejszano wysokość ich emerytur powszechnych o kwoty już wypłaconych świadczeń. Dotyczy to osób, które: 

• pobierały wcześniejszą emeryturę na podstawie przepisów sprzed 2013 r., 
• złożyły wniosek o emeryturę powszechną po osiągnięciu wieku emerytalnego, 
• miały pomniejszoną podstawę obliczenia nowej emerytury. 

Trybunał uznał, że było to sprzeczne z Konstytucją, ponieważ emeryci nie byli świadomi konsekwencji decyzji podjętych na podstawie ówczesnego prawa. 

ZUS nie chce stosować wyroku, bo nie został opublikowany

Choć wyrok TK powinien zostać ogłoszony w Dzienniku Ustaw, rząd odmówił jego publikacji i powołał się na uchwałę o nielegalności niektórych orzeczeń Trybunału. W konsekwencji ZUS odrzucał wnioski emerytów o przeliczenie świadczeń. Świadczeniobiorcy mogli składać skargi na wznowienie postępowań, ale ZUS systematycznie je odrzucał. W efekcie wielu emerytów kierowało sprawy do sądów powszechnych, które wydawały sprzeczne wyroki – część korzystna, część niekorzystna dla seniorów. 

RPO interweniuje – rząd zapowiada specustawę

Rzecznik Praw Obywatelskich kilkukrotnie interweniował w tej sprawie – powoływał się m.in. na opinię Komisji Weneckiej. W końcu rząd przyznał, że problem istnieje i zapowiedział opracowanie specustawy przeliczeniowej. Minister Maciej Berek potwierdził, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przygotuje projekt ustawy, który zapewni automatyczne przeliczenie emerytur. Oznacza to, że 200 tys. seniorów otrzyma wyrównania i podwyżki bez konieczności składania skarg czy spraw sądowych. 

Ile pieniędzy otrzymają emeryci?

ZUS oszacował, że przeciętna kwota jednorazowego wyrównania wyniesie 64 075 zł, natomiast średnia miesięczna podwyżka świadczenia to 1191 zł. Niektóre osoby mogą otrzymać więcej lub mniej, w zależności od wysokości wcześniejszej emerytury oraz długości okresu, w którym pobierały zaniżone świadczenie. 

Kiedy emeryci otrzymają pieniądze?

Na chwilę obecną specustawa przeliczeniowa jest w fazie przygotowań. Nie wiadomo jeszcze, kiedy wejdzie w życie. Wiadomo jednak, że rząd dostrzega problem i deklaruje jego rozwiązanie. Jeśli projekt ustawy zostanie szybko uchwalony, emeryci mogą spodziewać się pieniędzy jeszcze w 2025 roku. 

Co robić, jeśli należy ci się wyrównanie?

Na razie warto śledzić informacje o specustawie, przygotować dokumentację dotyczącą swojej emerytury oraz ewentualnie skonsultować się z prawnikiem w sprawie roszczeń wobec ZUS. Wprowadzenie specustawy powinno sprawić, że środki trafią do emerytów automatycznie, bez potrzeby składania dodatkowych wniosków. 

Decyzja o specustawie to dobra wiadomość dla tysięcy emerytów, którzy niesłusznie otrzymywali zaniżone świadczenia. Choć na publikację wyroku TK w Dzienniku Ustaw nie ma co liczyć, to rząd zamierza problem rozwiązać inną drogą – nowymi przepisami. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, 200 tys. seniorów otrzyma należne wyrównania i wyższe emerytury bez potrzeby wieloletnich batalii sądowych.