Odrzuciła spadek po matce. I tak musi spłacać długi
Gosia KołakowskaDziedziczenie po zmarłych bliskich bywa skomplikowane. To czasochłonne procedury, a zwłaszcza gdy w grę wchodzą długi. Przekonała się o tym kobieta, która odrzuciła spadek po swojej matce, a mimo to, decyzją sądu, spadek – oczywiście z długami – i tak do niej trafił. Sprawa trafiła do Rzecznika Praw Obywatelskich.
Odziedziczenie długów | fot.elements.envato.com
Odrzuciła spadek, a mimo to sąd uznał ją za spadkobierczynię
Córka zmarłej złożyła oświadczenie o odrzuceniu spadku w przewidzianym prawem terminie. Spodziewała się, że w ten sposób uniknie odziedziczenia nie tylko majątku, ale też długów matki. Jednak sąd orzekł, że mimo odrzucenia spadku kobieta dziedziczy go na podstawie ustawy z dobrodziejstwem inwentarza. Niedługo potem odebrała wezwania do zapłaty dotyczące zobowiązań zmarłej matki.
Rzecznik Praw Obywatelskich uznał decyzję sądu za skandaliczną. W złożonej skardze nadzwyczajnej do Sądu Najwyższego wskazał na rażące naruszenie prawa, które miało przejawiać się poprzez:
- naruszenie konstytucyjnych praw do ochrony własności i dziedziczenia,
- niezastosowanie art. 1020 Kodeksu cywilnego, który wyłącza z dziedziczenia osobę, która spadek odrzuciła,
- nienależyte wypełnienie przez sąd spadku obowiązku zbadania z urzędu, kto jest spadkobiercą po zmarłej
RPO podkreślił, że utrzymanie takiego orzeczenia naruszałoby zasadę zaufania obywatela do państwa, bezpieczeństwa prawnego i prawa.
Oświadczenie o odrzuceniu spadku – co powinno zawierać?
Aby odrzucenie spadku było skuteczne, takie oświadczenie musi zostać złożone w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do spadku, przed sądem lub notariuszem.
Oświadczenie powinno zawierać m.in. dane spadkodawcy, tytuł powołania do spadku, treść oświadczenia i dane dotyczące innych wiadomych spadkobierców.
Na kogo przejdzie spadek po jego odrzuceniu?
Jeśli ktoś odrzuca spadek, prawo przewiduje, że przechodzi on na kolejną osobę z ustalonego ustawą kręgu spadkobierców – np. dzieci. Dlatego, by uchronić całą rodzinę przed dziedziczeniem długów, odrzucić spadek muszą wszyscy zainteresowani. Jeśli w grę wchodzi małoletni spadkobierca, konieczne jest uzyskanie zgody sądu rodzinnego, co bywa czasochłonne. Takie procedury potrafią być naprawdę długotrwałe.
Zrzeczenie się dziedziczenia to nie to samo co odrzucenie spadku
Warto rozróżnić dwie sytuacje: zrzeczenie się dziedziczenia to umowa zawierana za życia spadkodawcy w formie aktu notarialnego. Z kolei odrzucenie spadku możliwe jest dopiero po śmierci spadkodawcy i tylko w ustawowym terminie – 6 miesięcy.
Sprawa tej kobiety pokazuje, jak skomplikowane i pełne pułapek może być postępowanie spadkowe – zwłaszcza gdy w grę wchodzi chęć uniknięcia odziedziczenia długów. Zawsze warto zasięgnąć porady prawnej oraz dokładnie przeanalizować sytuację rodzinną, by uniknąć poważnych konsekwencji.